ارزیابی برخی از خصوصیات مورفولوژیکی ژنوتیپ‌های پنبه با هدف گزینش زودرسی

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 استادیار موسسه تحقیقات پنبه کشور

2 مربی پژوهشی ایستگاه تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی گنبد

چکیده

در این تحقیق، تعداد 25 ژنوتیپ مختلف پنبه در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی با سه تکرار در دو ایستگاه تحقیقاتی پنبه کشور مورد مقایسه قرار گرفتند تا علاوه بر مطالعه صفات موثر در زودرسی، غربال ژنتیکی گردیده و در صورت دارا بودن صفات مهم اصلاحی از بهترین‎های آنها جهت جایگزینی و یا برای دورگ‎گیری‌ها و ایجاد کلکسیون‌های ویژه زودرسی استفاده گردند. درطول آزمایش، صفات مختلفی از قبیل عملکرد محصول، درصد زودرسی، تعداد و وزن قوزه، ارتفاع بوته، تعداد شاخه‌های رویا و زایا، طول بلندترین شاخه رویا، طول شاخه زایای پنجم و طول اولین میانگره مورد یادداشت‌برداری قرار گرفتند. تجزیه واریانس مرکب صفات، اختلاف معنی‌داری را بین ژنوتیپ‌ها از نظر تعداد شاخه رویا، طول بلندترین شاخه رویا، طول اولین میانگره، وزن قوزه، عملکرد و زودرسی نشان داد. براساس مقایسه میانگین، ژنوتیپ‌های سای اکرا-324، بلغار-539، شیرپان-603، تابلادیلا، شیرپان-539، کرما-111 و چکوروا -1518 از نظر عملکرد کل وش و ژنوتیپ‌های بلغار-539، شیرپان-539، بلی ایزوار، ب-557، تاشکند-6، شیرپان-603، نازیلی-84 و اولتان از نظر درصد زودرسی در صدر قرار گرفتند که این امر امکان شناسایی و انتخاب ژنوتیپ‌های زودرس را فراهم می‎سازد. همچنین صفت زودرسی با وزن قوزه، تعداد شاخه رویا و طول بلندترین شاخه رویا همبستگی منفی، ولی با طول اولین میانگره همبستگی مثبت معنی‌دار نشان داد. براساس نتایج، متوسط زودرسی کلیه ژنوتیپ‌های مورد بررسی 56/51 درصد بود، در حالی که میزان زودرسی رقم تجاری ساحل به‎عنوان شاهد 23/43 درصد و در مورد زودرس‎ترین ژنوتیپ 82/18 درصد برآورد گردید. بنابراین انتظار می‎رود از طریق سلکسیون ژنوتیپ‌های زودرس بتوان زودرسی پنبه را تا 25 درصد افزایش داد. 

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Evaluation the some Morphological Characteristics of Cotton Genotypes for Earliness Selection

1.Ahmad, Z. and Malik, M.N. 1996. How ashort season changes physiological needs of cotton plant. ICAC. 16-21
2.Godoy, A.S. and Palomo, G.A. 1999. Genetic analysis of earliness in upland cotton (Gossypium hirsutum L.) Morphological Variables. Euphytica. 105:155-160.
3.Heitholt, J.J. 1995. Cotton flowering and boll retention in different planting configuration and leaf shaps. Agron. J. 87: 994-998.
4.Kerby, T.A., Cassman, K.G. and Keeley, M. 1996. Genotypes and plant densities for narrow-row cotton systems. I. Height, nodes, earliness and location of yield. Crop Sci. 30: 644-649.
5.Lamei, J. 1997. Introduction of new cotton variety of Mehr in Ardebil and North Khorasan provinces. Education department publication. 8 p.
6.Morrow, M.R. and Krieg, D.R. 1990. Cotton management strategies for a short growing season environment: water-nitrogen considerations. Agron. J. 82: 52-56.
7.Mursai, I.J. 1996. Germless utilization in breeding short duration cotton. ICAC. 3-5.
8.Nemati, N. 1991. Adaptation of new cotton varieties. Publication of cotton and fibrous plants research department in Varamin. 28 p.
9.Polomo, G.A. and Godoy, A.S. 1999. Genetic analysis of earliness in upland cotton (Gossypium hirsutum L.) II. Yield and lint percentage. Euphytica. 105: 161-166.
10.Serunjogi, L.K. 1996. Problems in breeding for short duration cottons. ICAC. 12-16.
11.Singh P. 1998. Cotton breeding, Kalyani publishers, New Delhi, 125-135.
12.Stiller, W.N., Eveleigh, R.R., Constable G.A. and Reid P.E. 1998. Varietal characteristics for adaptation of cotton (Gossypium hirsutum L.) to raingrown conditions. 9th Australian Agronomy Conference, 20-23 July 1998, Charles Sturt University, Wagga Wagga, NSW.